Hàn là một quy trình công nghiệp linh hoạt và quan trọng bao gồm việc nối các vật liệu để tạo ra các cấu trúc và bộ phận. Một khía cạnh thiết yếu của hàn là thao tác, đề cập đến chuyển động được kiểm soát của mỏ hàn, phôi hoặc cả hai trong quá trình hàn. Trong hướng dẫn toàn diện này, chúng ta sẽ đi sâu vào thế giới thao tác hàn, khám phá các loại và kỹ thuật khác nhau được thợ hàn sử dụng để đạt được mối hàn chính xác và chất lượng cao. Cho dù bạn là thợ hàn chuyên nghiệp hay người mới bắt đầu, thông tin này sẽ giúp bạn nâng cao kỹ năng hàn và hiểu các cách tiếp cận đa dạng để thao tác trong hàn.
Vai trò của thao tác trong hàn:
Thao tác trong hàn đóng vai trò then chốt trong việc đạt được chất lượng mối hàn. Nó bao gồm các kỹ thuật và vị trí khác nhau mà thợ hàn sử dụng để đảm bảo rằng hồ quang hàn, nhiệt và vật liệu phụ được áp dụng chính xác. Thao tác đúng cách không chỉ nâng cao tính toàn vẹn cấu trúc của mối hàn mà còn giảm thiểu các khuyết tật và đảm bảo lớp hoàn thiện hấp dẫn về mặt thị giác.
1. Kỹ thuật hàn:
Thao tác hàn bao gồm các kỹ thuật hàn khác nhau, mỗi kỹ thuật được thiết kế cho các ứng dụng cụ thể:
a. Dao động:
Sự dao động liên quan đến việc di chuyển mỏ hàn hoặc điện cực qua lại trên mối hàn. Kỹ thuật này được sử dụng phổ biến trong hàn TIG (Tungsten Inert Gas) và MIG (Metal Inert Gas) để tạo ra các hạt hàn đều và rộng.
b. Dệt:
Dệt là chuyển động được kiểm soát từ bên này sang bên kia của mỏ hàn hoặc điện cực trong khi vẫn duy trì tiến trình hàn về phía trước. Nó thường được sử dụng trong hàn hồ quang kim loại được che chắn (SMAW) để tạo ra các mối hàn rộng hơn và chắc chắn hơn.
c. Chuyển động tròn:
Chuyển động tròn liên quan đến việc di chuyển mỏ hàn hoặc điện cực theo hình tròn. Nó được sử dụng để phân phối nhiệt đều và có lợi cho việc hàn các vật liệu dày trong các quy trình hàn khác nhau.
d. Khâu:
Khâu là một kỹ thuật liên quan đến việc hàn một loạt các hạt ngắn, tạo ra một mẫu so le. Điều này thường được sử dụng để xây dựng vật liệu hoặc lấp đầy các khoảng trống trong khớp.
2. Vị trí hàn:
Thao tác hàn cũng bị ảnh hưởng bởi vị trí của mối nối và phôi. Hiệp hội hàn Hoa Kỳ (AWS) đã thiết lập một bộ các vị trí hàn tiêu chuẩn hóa, bao gồm:
a. Vị trí phẳng (1G/1F):
Ở vị trí phẳng, mối hàn nằm ngang, mỏ hàn di chuyển theo chiều ngang. Vị trí này lý tưởng để hàn các bề mặt nằm ngang lớn hoặc hàn tấm.
b. Vị trí nằm ngang (2G/2F):
Ở vị trí nằm ngang, mối hàn được thực hiện trên bề mặt nằm ngang, nhưng mỏ hàn di chuyển theo chiều dọc. Vị trí này thường gặp ở các mối hàn góc và mối hàn rãnh trên đường ống.
c. Vị trí dọc (3G/3F):
Vị trí thẳng đứng liên quan đến việc hàn trên bề mặt thẳng đứng, với mỏ hàn di chuyển theo chiều ngang. Nó thường được sử dụng để hàn các kết cấu thẳng đứng.
d. Vị trí trên cao (4G/4F):
Ở vị trí trên cao, mối hàn được thực hiện trên bề mặt nằm ngang, nhưng mỏ hàn di chuyển theo chiều dọc, đây là một vị trí đầy thử thách thường được sử dụng để hàn mặt dưới của các kết cấu.
e. Mọi vị trí (5G/5F):
Tất cả các vị trí là sự kết hợp của các vị trí trên, cho phép hàn theo nhiều hướng. Nó thường được sử dụng trong những trường hợp hướng mối hàn thay đổi.
3. Quá trình hàn:
Các quy trình hàn khác nhau có các kỹ thuật thao tác để tối ưu hóa hồ quang hàn, phân phối nhiệt và lắng đọng kim loại phụ. Một số quy trình hàn nổi bật và kỹ thuật thao tác của chúng bao gồm:
a. Hàn MIG (Khí trơ kim loại):
Hàn MIG bao gồm một điện cực dây được cấp liên tục. Người thợ hàn thao tác vị trí của mỏ hàn để điều khiển hướng và sự phân bố của hạt hàn. Các kỹ thuật như dệt và chuyển động tròn thường được sử dụng trong hàn MIG.
b. Hàn TIG (Khí trơ vonfram):
Trong hàn TIG, điện cực vonfram không tiêu hao được sử dụng. Thợ hàn sử dụng các kỹ thuật như dệt và chuyển động tròn để kiểm soát nhiệt đầu vào và đạt được mối hàn chính xác.
c. SMAW (Hàn hồ quang kim loại được che chắn):
SMAW hay còn gọi là hàn que, cần có điện cực thủ công. Thợ hàn sử dụng các kỹ thuật thao tác như dệt để kiểm soát kích thước và hình dạng của đường hàn.
d. FCAW (Hàn hồ quang lõi thuốc):
FCAW tương tự như hàn MIG nhưng sử dụng dây dạng ống chứa đầy chất trợ dung. Thợ hàn sử dụng chuyển động dệt và chuyển động tròn để tạo ra các mối hàn đồng đều và chắc chắn.
e. SAW (Hàn hồ quang chìm):
SAW là một quá trình trong đó hồ quang được nhấn chìm bên dưới một lớp dòng hạt. Thợ hàn sử dụng các kỹ thuật để duy trì khả năng kiểm soát hồ quang chìm và đảm bảo độ xuyên thấu đều.
Kết luận: Nâng cao chuyên môn hàn của bạn
Thao tác hàn là một khía cạnh quan trọng để đạt được các mối hàn chính xác, bền và hấp dẫn về mặt thị giác. Nó bao gồm nhiều kỹ thuật, vị trí và quy trình khác nhau mà thợ hàn có thể sử dụng để kiểm soát hồ quang hàn và tạo ra các mối nối chắc chắn. Bằng cách hiểu các loại thao tác hàn khác nhau, bạn có thể nâng cao kỹ năng hàn của mình và chọn các kỹ thuật phù hợp cho các dự án cụ thể của mình.
Cho dù bạn đang tham gia hàn MIG, hàn TIG, SMAW, FCAW hay SAW, việc nắm vững các kỹ thuật thao tác như dệt, dao động và chuyển động tròn sẽ cho phép bạn tạo ra các mối hàn đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng cao nhất. Khám phá và thực hành những kỹ thuật này để nâng cao chuyên môn hàn của bạn và trở thành một thợ hàn thành thạo có khả năng tạo ra các mối hàn đỉnh cao cho nhiều ứng dụng.